Sejarah Wangsa Maju: The Battle of Bukit Dinding, The Forgotten War of Perang Kelang

Ketika aku sedang menelaah tentang sejarah Perang Saudara Selangor atau lebih dikenali sebagai Perang Kelang, aku telah terbaca satu artikel sejarah yang menarik yang berkaitan dengan lokasi di Wangsa Maju iaitu Bukit Dinding. Tulisan artikel ini memaparkan kisah siri perang Kelang yang berlaku pada 1870 dan lebih dikenali sebagai The Battle of Ampang. Tulisan artikel ini agak menarik berikutan ia melibatkan sedikit kawasan Wangsa Maju iaitu di sekitar kawasan Bukit Dinding dan kawasan Lembah Sungai Gisir, Hulu Kelang. Berikut merupakan sedutan daripada artikel berikut:

Kapitan Yap directed the fighting from Kuala Lumpur and did not take to the field himself. As soon as he learnt that Chong Chong was digging himself in near Ampang, he sent a force of 600 men under Hiu Fatt and Tung Khoon to Ulu Klang with the intention of cutting Chong Chong's line of retreat and threatening the right flank of his position. Immediately after arriving at Ulu Klang, Hiu Fatt’s men established contact with Mashhor’s contingent. The next day, they started to attack Mashhor’s army. Fighting began at about 10 or 11 in the morning and lasted until late in the afternoon. By then, Mashhor’s men were routed and suffered heavy losses. Mashhor himself made his way to Chong Chong’s camp near Batu Ampat and suggested an immediate counter-attack, before Kapitan Yap’s men could consolidate their postion. Chong Chong agreed with the proposal, and on the same night, he led a force of about 2,000 men (from the combined force) towards Ulu Klang.

In the meantime, Hiu Fatt and Tung Khoon had returned to their improvised camp at Ulu Klang. During the night, much to the surprised of Hiu Fatt and his men, they were woken up by sounds of firearms and shouting, and discovered that Mashhor’s force were in front of their position. Without hesitation, Hiu Fatt immediately gave orders for a direct attack to be made on the enemy. While the fighting was in progress, Chong Chong’s army emerged from the rear of Hiu Fatt's position (presumably along the north flank of Bukit Dinding and down the valley of the Sungei Gisir), thus Hiu Fatt and his men were trapped between two larger units of enemy forces.

Fortunately, Kapitan Yap had decided that evening to reinforce his troops at Ulu Klang, and had sent Chung Piang with 400 men to Hiu Fatt's camp. They arrived in the middle of the battle, and presumably at the rear of Chong Chong’s encircling force. After a long struggle, Chong Chong was forced to retreat to his stockade at Ampang. The Kapitan's force lost 40 men with another 100 wounded, but Chong Chong's force suffered heavier losses.

Berdasarkan artikel yang ditulis ini, maka aku cuba untuk membayangkan kisah sebenar yang berlaku di dalam Battle of Bukit Dinding ini menggunakan peta yang dilukis oleh British pada 1883.

========================================================================

Latar Belakang Perang Kelang (Perang Saudara Selangor)

Perang Kelang ataupun Perang Saudara Selangor berlaku dari tahun 1867 hingga 1874 bermula dengan perbalahan antara kerabat Diraja Selangor iaitu Raja Abdullah bin Raja Jaafar selaku Penguasa Daerah Klang dan Raja Mahdi bin Raja Sulaiman selaku anak bekas Penguasa Daerah Klang yang dipecat iaitu Raja Sulaiman. Perbalahan ini berlarutan sehinga menjadi perang saudara di mana Raja Abdullah yang disokong oleh pakatan Bangsawan Diraja Bugis dan Kongsi Gelap Hai San berperang dengan Raja Mahadi yang disokong oleh pakatan Melayu Sumatera Mandeling & Rawa dan Kongsi Gelap Ghee Hin. Pada awalnya, Raja Mahadi berjaya menewaskan Pakatan Raja Abdullah dan menawan keseluruhan Klang dan Kuala Lumpur di samping menaikkan Yap Ah Loy (Kongsi gelap Hai San) sebagai Kapitan Kuala Lumpur. Sultan Selangor kemudian melantik Tengku Kudin menggantikan tempat Raja Abdullah dan bekerjasama dengan pihak British dan tentera Negeri Pahang untuk menentang pemberontakan Raja Mahadi ini. Melihat keadaan yang lebih memihak kepada Tengku Kudin, maka Yap Ah Loy telah mengkhianati pakatan Raja Mahadi dan bertindak menyokong pakatan Tengku Kudin pula. Oleh kerana itu, Raja Mahadi telah berpakat dengan bekas ketua Yap Ah Loy iaitu Chong Chong dan Syed Mashoor untuk menyerang Kuala Lumpur dan memburu Yap Ah Loy yang telah mengkhianati beliau itu. Maka bermulalah di sini The Battle of Kuala Lumpur.

Gambar 1: Salah satu daripada lombong bijih timah terawal di Kuala Lumpur. Perebutan Hak Perlombongan dan Perdagangan Bijih Timah ini mengundang kepada tercetusnya Perang Kelang di antara Kerabat Diraja Selangor.

Babak Pertama.

Pasukan Pakatan Raja Mahadi seramai 2000 orang askar yang diketuai oleh Chong Chong telah berkubu di Batu 4 1/2 , Jalan Ampang (kini Jalan Doraysami) bersedia menyerang dan menawan Kuala Lumpur. Di Ulu Kelang pula, pasukan yang diketuai oleh Syed Mashoor bersedia untuk memberi bantuan kepada Pasukan Chong Chong untuk menyerang dan menawan Kuala Lumpur.

Babak Kedua

Mengetahui Pasukan Raja Mahadi akan menyerang Kuala Lumpur, Yap Ah Loy telah bertindak menghantar sepasukan tentera yang diketuai oleh orang kanannya, Hiu Fatt and Tung Khoon ke Ulu Kelang sebagai persediaan untuk menutup laluan bantuan Pasukan Chong Chong di samping mengelakkan daripada mereka melarikan diri sekiranya Pasukan Raja Mahadi ini kalah di dalam pertempuran. Tanpa diketahui oleh Yap Ah Loy, pasukan mereka ini telah bertembung dengan pasukan Syed Mashoor yang telah berkubu di Ulu Kelang ini sehingga menyebabkan pertempuran antara mereka berlangsung. Pasukan Syed Mashoor mengalami kekalahan dan berundur daripada Ulu Kelang untuk persiapan rancangan strategi baru.

Babak Ketiga

Syed Mashoor telah meminta bantuan daripada Pasukan Chong Chong untuk menyerang Pasukan Yap Ah Loy yang kini telah berkubu di Ulu Kelang. Seramai 600 orang askar Pasukan Chong Chong telah dihantar untuk tujuan tersebut dan mereka berkubu di kawasan Lembah Sungai Gisir di Utara Bukit Dinding. Pada waktu malam tanpa disedari oleh Hiu Fatt and Tung Khoon, Pasukan Syed Mashoor  telah menyerang mereka secara serang hendap manakala Pasukan Chong Chong pula menyerang mereka dari arah belakang. Keadaan ini menyebabkan Pasukan Yap Ah Loy terkepung dari arah depan dan belakang

Babak Keempat.

Yap Ah Loy telah bertindak menghantar pasukan bantuan tanpa menyedari Pasukan mereka di Ulu Kelang diserang dengan teruk oleh Pakatan Raja Mahadi itu. Pasukan bantuan Yap Ah Loy ini tiba di Sungai Gisir di belakang pasukan Chong Chong tepat pada ketika kedua-dua pasukan ini sedang bertempur. Maka Pasukan bantuan ini telah bertindak menyerang dari belakang Pasukan Chong – Chong untuk membantu pasukan Hiu Fatt and Tung Khoon yang sedang terkepung itu.

Babak Terakhir.

Pasukan Chong-Chong dan Pasukan Syed Mashoor mengalami kekalahan teruk daripada pertempuran ini. Akhirnya mereka telah berundur ke Ampang dan perancangan The Battle of Kuala Lumpur kini tergendala disebabkan kekalahan teruk daripada Pakatan Raja Mahadi. Pasukan Yap Ah Loy kemudian mengukuhkan kawasan Hulu Kelang dan menyebabkan Pakatan Raja Mahadi ini menukar strategi mereka untuk persediaan menawan Kuala Lumpur pada masa akan datang.

========================================================================

136 tahun selepas pertempuran ini berlangsung, aku telah cuba untuk menjejak kesan peperangan ini. Tidak banyak cerita yang diketahui berkenaan pertempuran Bukit Dinding ini (The Battle of Bukit Dinding) di dalam internet dan juga buku sejarah melainkan daripada rekod sejarah Yap Ah Loy. Namun begitu, peristiwa The Battle of Bukit Dinding ini seharusnya direkodkan sebagai satu sejarah Wangsa Maju dan menunjukkan bahawa Bukit Dinding di Wangsa Maju ini menjadi saksi keterlibatan kawasan ini di dalam peristiwa sejarah Perang Kelang atau Perang Saudara di Selangor.

Pemandangan Bukit Dinding dari arah AU4, Ulu Kelang, Selangor dan pemetaan Bukit Dinding di dalam peta British tahun 1883. Sejarah Bukit Dinding ini telah direkodkan seawal 1870 dan telah dipetakan oleh British pada 1883 berikutan terdapat aktiviti pembukaan lombong bijih timah di Ulu Kelang oleh Raja Abdullah.

Kawasan Padang di AU4 yang terletak di lembah Sungai Gisir, Hulu Kelang. Adalah dijangka di sinilah berlakunya pertempuran The Battle of Bukit Dinding di antara Pasukan Yap Ah Loy dan Pasukan Chong Chong / Syed Mashoor, Kawasan lapang ini terletak berhampiran dengan Sungai Gisir dan dahulunya terdapat kawasan perkampungan Melayu di sini yang dikenali sebagai Kampung Seri Lembah Keramat. Namun begitu tapak pertempuran sebenar masih tidak diketahui berikutan tiada rekod asal ditemui di dalam rekod sejarah dan kawasan sekitar Bukit Dinding dan Sungai Gisir juga telah dibangunkan dengan pesat.

Sungai Gisir di Lembah Keramat, Ulu Kelang. Kini telah menjadi longkang besar atau monsoon drain di lokasi. Pada waktu dahulu, Sungai Gisir ini dipenuhi dengan sumber bijih timah dan menarik perhatian Raja Abdullah untuk melombong di sekitar kawasan Sungai Gisir ini. Kesan lombong bijih timah ini telah pun hilang di dalam lipatan sejarah dan kawasan Ulu Kelang kini telah pesat membangun tanpa sedikit pun sebarang kesan sejarah yang ditinggalkan di sini. 

P116 - Parlimen Wangsa Maju

Ketika catatan ini ditulis, Pilihanraya Umum ke -14 (PRU-14)  bagi penggal 2018 sudah hampir bermula. Walaupun tiada lagi pengumuman daripada kerajaan berkenaan tarikh pilihanraya, terlihat bahawa Parti-parti politik sudah mula mengibarkan bendera dan menggerakkan jentera pilihanraya masing-masing. Tidak terkecuali di Wangsa Maju, parti-parti utama yang bertanding iaitu Parti Keadilan Rakyat (PKR) dan Barisan Nasional (BN) sudah mula memasang bendera dan bilik gerakan mereka di sekitar kawasan Wangsa Maju. Sebagai pengundi di Wangsa Maju, maka adalah hak bagi setiap penduduk Wangsa Maju untuk mengundi dan memilih calon mereka di Parlimen. Pada penggal yang lepas (PRU-13 & PRU-12), kerusi Parlimen Wangsa Maju telah dimenangi oleh calon daripada PKR iaitu Dato’ Tan Kee Kwong sebanyak 2 kali mengalahkan calon daripada MCA (Dato’ Yew Teong Look) pada tahun 2008 dan calon daripada UMNO (Dato’ Shafei Abdullah) pada tahun 2013. Sebagai salah satu daripada kerusi parlimen di Wangsa Maju, Penduduk di Wangsa Maju ini sebenarnya tidaklah memandang jawatan Wakil Ahli Parlimen ini sebagai satu kepentingan berikutan kemajuan pembangunan di Wangsa Maju ini sudah pun mencukupi. Sekiranya terdapat sebarang masalah., penduduk Wangsa Maju juga boleh membuat aduan secara terus kepada badan-badan kerajaan atau NGO-NGO berkaitan tanpa perlu merujuk secara terus kepada Ahli Parlimen. Oleh itu, adalah sebagai tanggungjawab Ahli Parlimen Wangsa Maju ini untuk mewujudkan satu inovasi bagi meningkatkan lagi tahap mutu perkhidmatan mereka untuk diterima oleh penduduk Wangsa Maju ini.

Sebagai salah satu daripada kerusi panas di ibu negara, maka pihak kerajaan didapati telah berusaha bersungguh-sungguh untuk merampas sekaligus daripada PKR pada PRU yang akan datang. Sehingga pada tarikh catatan ini ditulis, tiada sebarang maklumat rasmi berkenaan siapa yang akan bertanding pada PRU-14 ini melainkan hanya desas-desus yang tidak diketahui hujung pangkalnya. Namun, pihak MCA telah mengeluarkan kenyataan yang akan merebut semula kerusi Wangsa Maju ini selepas diberi pinjam kepada UMNO untuk ditandingi pada PRU-13. Sebagai pengundi, maka mari kita lihat status calon yang akan bertanding berdasarkan pada calon yang lepas

Dato’ Dr Tan Kee Kwong

Merupakan seorang doktor yang berasal daripada Parti Gerakan Rakyat Malaysia (GERAKAN), Dato’ Dr Tan Kee Kwong (TKK) telah berhijrah ke PKR dan memenangi kerusi Parlimen Wangsa Maju pada PRU-13. Sejujurnya tak banyak yang aku tahu berkenaan siapa dan dari asal mana gerangan TKK ini kerana identiti beliau tidak banyak diperolehi di internet dan tidak pula aku rapat atau mengenali siapa-siapa yang ada dan aktif di PKR Cabang Wangsa Maju. Beliau juga jarang untuk turun memberi ceramah atau penerangan di sekitar kawasan Wangsa Maju mahupun membuat liputan secara live di media sosial tentang aktiviti beliau sepanjang menjawat jawatan sebagai Ahli Parlimen Wangsa Maju.

Rujukan website beliau yang terakhir hanyalah pada tahun 2012 dan akaun Twitter beliau juga hanya dikemaskini pada kali terakhir pada tahun 2013. Hanya di laman Facebook sahaja dilihat beliau aktif turun padang berjumpa penduduk tetapi jika dilihat beliau hanya fokus untuk turun padang di kawasan yang mengalami bencana seperti keputusan air dan mangsa ribut, berjumpa dengan ketua-ketua penduduk dan dilihat jarang sekali berjumpa dengan anak muda mahupun dengan penduduk biasa di Wangsa Maju. Ini menyebabkan tidak ramai malah boleh dikatakan sekiranya nama beliau ditanyakan kepada penduduk Wangsa Maju nescaya ramai yang tidak mengetahui siapakah beliau atau apakah sumbangan beliau kepada Wangsa Maju. Berikutan kawasan Wangsa Maju ini tela pesat membangun, PKR hanya memainkan isu sentimen nasional tanpa perlu memfokuskan kepada isu-isu setempat. Namun baru-baru ini, TKK telah menyuarakan bantahan di parlimen berkenaan isu pembangunan kondominium di hadapan Wangsa Melawati yang diterima oleh beliau daripada penduduk dan banyak membantu menjadi orang tengah di antara Air Selangor dan penduduk Wangsa Maju ketika berlakunya keputusan air baru-baru ini. Selain daripada itu, tidak banyak yang dilihat suara beliau untuk menyuarakan apa-apa isu samada isu setempat ataupun isu nasional di Parlimen atau media sosial. Aku tiada pengalaman berurusan secara peribadi dengan beliau dan tidak pula pernah melawat ke pejabat rasmi beliau di Danau Kota itu. Kerana aku beranggapan beliau yang seharusnya turun padang berjumpa penduduk dan bertanya khabar dan bukan kami penduduk yang seharusnya datang menunggu giliran untuk bertemu beliau.

Datuk Shafei Abdullah

Menjawat jawatan sebagai Ketua Umno Bahagian Wangsa Maju, Pengerusi UDA, Pengerusi Majlis Kebajikan dan Pembangunan Parlimen Wangsa Maju (MAYANG), Pengerusi Lembaga Pemegang Amanah, Yayasan Wangsa Perdana, Ppengerusi Syarikat Signature Kitchen Bhd, Pengerusi Century Software Sdn Bhd dan Ahli Lembaga Pengarah Majlis Profesor Negara dan pernah menjawat jawatan sebagai Setiausaha Politik kepada Dato Seri Najib Razak (banyak gila jawatan), beliau telah bertanding dan kalah di kerusi Parlimen Wangsa Maju pada PRU 13.

Macam biasa, aku pun tak kenal beliau sebab aku pun tak berapa aktif untuk join apa-apa program UMNO Wangsa Maju atau ada kenalan di kalangan ahli UMNO. Tetapi berdasarkan pengalaman, seharusnya seseorang Ahli Parlimen tidak memegang jawatan terlampau banyak kerana sudah pasti masa mereka untuk bersama penduduk akan dipotong dan akhirnya hanya menjadi rubber stamp sahaja nanti di Parlimen.

 Datuk Yew Teong Look

Seorang bekas Ahli Parlimen Wangsa Maju, beliau sebelum ini pernah menang bertanding di PRU-11 dengan majoriti hampir 20,000 undi ketika bertanding melawan Saifuddin Nasution yang pernan menjawat Naib Presiden PKR. Kemenangan beliau pada waktu itu bukanlah kerana kehebatan beliau tetapi kerana kelemahan parti pembangkang pada waktu itu kerana boleh dikatakan tahun 2004 (PRU-11) merupakan tahun di mana kerajaan berjaya mengalahkan pembangkang dengan kemenangan bergaya di seluruh Malaysia dan dapati dilihat Johor berjaya menang pada kadar sifar pembangkang dan Negeri Kelantan hampir sahaja tewas kepada UMNO pada kadar perbezaan 1 kerusi sahaja.

PRU-12 yang disebut sebagai tsunami politik, beliau juga mengalaminya dengan kekalahan majoriti 150 undi kepada En. Wee Choo Keong yang asalnya ahli DAP dan bertukar menyertai PKR. Tiada maklumat lanjut di internet dan media sosial berkenaan siapakah dan apakah jasa beliau kepada Wangsa Maju ini. Namun jika dilihat pada faktor demografi kawasan Wangsa Maju yang majoriti penduduk adalah cina, tidak mustahil beliau boleh memenangi kerusi Parlimen ini sekiranya beliau berjaya menawan hati penduduk cina di Wangsa Maju. Beliau ada memiliki sebuah blog berbahasa cina namun sudah tidak aktif sejak daripada tahun 2012 lagi.

Mungkin terdapat lagi calon lain yang akan bertanding di Wangsa Maju selain daripada yang telah disebutkan sebelum ini. Tetapi adalah diharapkan semoga calon anak muda yang berkaliber dapat bertanding di Parlimen Wangsa Maju selepas ini. Sebenarnya, terdapat banyak juga isu setempat yang perlu diambil kira dan diberi perhatian oleh Ahli Parlimen Wangsa Maju ini. Antaranya adalah:

-       1.  Ketiadaan klinik kesihatan awam

Di Wangsa Maju ini tiada klinik kesihatan awam untuk digunakan kecuali di Klinik Kesihatan Setapak di Sri Rampai. Kebanyakannya penduduk wangsa maju terpaksa ke HKL untuk mendapatkan rawatan kesihatan ataupun ke klinik swasta yang harganya memang tinggi. Hospital Angkatan Tentera boleh digunakan tetapi itu adalah kemudahan untuk tentera dan seharusnya 1 atau 2 klinik kerajaan bari perlu dibuka di kawasan Wangsa Maju ini. Kita bayar GST kan

-        2. Kekurangan fasiliti awam seperti dewan orang ramai, tempat rekreasi dan padang

Di Wangsa Maju ini, dapat dilihat kurangnya fasiliti awam untuk digunakan penduduk Wangsa Maju. Yang ada dilihat tidak mencukupi kerana dilihat pertambahan penduduk yang semakin tinggi dan fasiliti yang ada pula masih juga seperti 10 tahun lepas. Tanah-tanah kosong dan hutan sudah habis ditebas menjadi kondo mampu lihat dan hanya mampu diduduki orang-orang kaya. Di mana suara Ahli Parlimen kita?

3. Bakat anak muda tidak ditonjolkan

Tiada program untuk menonjolkan bakat anak muda samada dari aspek akademik mahupun sukan. Setakat pertandingan karaoke tu tidak perlulah. Banyak anak muda hanya melepak di kedai mamak, cybercafe dan bermain motor atau basikal lajak. Tiada ideakah untuk menonjolkan bakat mereka ini?

Itu adalah sedikit sebanyak suara daripada pengundi Wangsa Maju untuk diutarakan kepada ahli Parlimen Wangsa Maju kita ini. Tidak kira siapa yang menang di PRU akan datang ini, jagalah Wangsa Maju ini sehabis mungkin dan jangan gunakan tiket kerusi Parlimen Wangsa Maju ini sebagai batu loncatan untuk memegang jawatan, pangkat dan mengumpulkan harta peribadi. Bukankah rezeki itu dikongsi bersama.

¬Wangsa Maju Boyz¬